Mục lục
- Marketing có thật sự là ngành hợp với bạn?
- Học đại học ngành Marketing là học cái gì?
- Học Marketing ở đại học có ưu điểm gì?
- Nhược điểm bạn cần biết ở ngành Marketing tại đại học
- Khi AI khiến đại học trở nên… quá dễ
- Vậy có nên học đại học ngành Marketing?
- Tóm lại, bạn cần biết mình muốn gì, không phải ngành có gì
Marketing có thật sự là ngành hợp với bạn?
Trước hết, xin chúc mừng bạn vì đã vượt qua kỳ thi THPT Quốc gia, mình biết cảm giác vừa nhẹ nhõm vừa bối rối này rất rõ. Nhẹ vì đã xong một chặng đường dài, bối rối vì giờ phải chọn hướng đi tiếp theo. Học ngành gì, học ở đâu, cái nào hợp, cái nào dễ kiếm việc, cái nào không phí 3-4 năm học của mình.
Nếu bạn đang nghĩ đến Marketing, mình hiểu lý do tại sao. Đây là một ngành mà chúng mình tiếp xúc mỗi ngày, nhìn thấy mỗi ngày. Từ quảng cáo, mạng xã hội, bài đăng của KOL, đến những chiến dịch truyền thông xuất hiện dày đặc trên mạng, tất cả đều mang dấu vết của Marketing. Vậy marketing có vẻ vừa hiện đại, vừa sáng tạo, lại có cảm giác là ngành của thời đại mới, nhỉ?
Hồi trước, mình chọn Marketing vì nghĩ nó đơn giản: viết giỏi, quan sát tốt, hiểu tâm lý người tiêu dùng là đủ. Lúc đó, mình chỉ hình dung nó xoay quanh những thứ dễ thấy như làm quảng cáo, sáng tạo nội dung, chạy chiến dịch truyền thông.
Nhưng sau khi bắt đầu học và tiếp xúc sâu hơn, mình mới thấy mọi thứ không hề đơn giản như vậy. Marketing không chỉ là những gì bạn nhìn thấy trên mạng. Nó rộng và phức tạp hơn mình tưởng rất nhiều. Từ nghiên cứu thị trường, định vị thương hiệu, quản lý dữ liệu khách hàng, đến phân tích hành vi tiêu dùng và lập chiến lược dài hạn, mỗi phần đều có cả một hệ tư duy riêng phía sau.
Càng học mình càng nhận ra rằng Marketing không phải là thứ có thể gói gọn trong một định nghĩa hay vài dòng giới thiệu để có thể hiểu ngay được.
Và chính vì nó quá rộng như vậy, nên khi học ở trường đại học, bạn sẽ không được dạy để giỏi một mảng cụ thể nào cả. Chương trình chủ yếu lướt qua gần như toàn bộ hệ sinh thái của ngành, mỗi phần một chút. Không sâu, nhưng đủ để bạn biết nó tồn tại và sơ bộ hiểu cách vận hành của nó. Phần còn lại, bạn phải tự học thêm, tự chọn ngách để đi, và tự tìm cách đào sâu nó.
Vậy nên, mình viết bài này với mong muốn giúp bạn hiểu trước những điều mà bản thân mình phải vừa học vừa va mới biết. Về cơ bản, mình viết bài này với một tâm thế rất trung lập, không vẽ ra một bức tranh màu hồng nhưng cũng không làm mọi thứ trở nên tiêu cực.
Điều mình mong là sau khi đọc xong, bạn sẽ nhìn được nhiều mặt khác nhau của ngành này. Không phải để chọn hay bỏ, mà để quyết định dựa trên hiểu biết thật sự, chứ không chỉ là cảm giác hứng thú ban đầu.
Học đại học ngành Marketing là học cái gì?
Một trong những điều đầu tiên khiến mình bất ngờ khi vào học Marketing là: chương trình không đi sâu vào một mảng cụ thể nào cả. Bạn sẽ không học để trở thành một chuyên gia content, hay giỏi chạy quảng cáo, hay thành thạo xây dựng thương hiệu. Thay vào đó, bạn sẽ được học mỗi thứ một chút.
Mình từng tưởng rằng học đại học sẽ giúp mình biết rõ “mình học ra để làm gì”. Nhưng thực tế thì khác. Bạn sẽ học những môn đại cương như Kinh tế vi mô, Quản trị học, rồi dần chuyển sang các môn chuyên ngành như Nguyên lý Marketing, Hành vi người tiêu dùng, Quản trị thương hiệu, Nghiên cứu thị trường, Marketing kỹ thuật số,…
Sau đó tùy vào trường mà bạn theo học, có thể sẽ có thêm cả chuyên ngành hẹp, nơi bạn có thể chọn để theo một chuyên ngành cụ thể nào đó mà không phải tổng quát mọi thứ nữa. Nghe thì đa dạng, nhưng cách tiếp cận trong trường thường khá chung chung và lý thuyết.
Mỗi môn là một khía cạnh của ngành, và bạn sẽ chỉ chạm nhẹ vào từng phần đó. Đủ để hiểu rằng “à, mảng này tồn tại”, nhưng không đủ để bạn tự tin đi làm luôn được.
Chính vì thế, mình nhận ra một điều: trường đại học giống như một bản đồ tổng thể. Nó cho bạn cái nhìn bao quát về ngành Marketing, để bạn thấy được toàn cảnh. Nhưng việc đi sâu vào đâu, khám phá mảng nào, thì phải do bạn tự chọn và tự tìm đường.
Điều này vừa là ưu điểm, vừa là điểm khó. Ưu điểm vì bạn có cơ hội khám phá hết mọi mảng trước khi chọn hướng đi phù hợp. Nhưng khó ở chỗ, nếu bạn không chủ động tìm hiểu và thử nghiệm bên ngoài lớp học, thì rất dễ trôi qua cả bốn năm mà vẫn mơ hồ không biết mình hợp gì.
Học Marketing ở đại học có ưu điểm gì?
Nói ngắn gọn: nếu bạn học một cách nghiêm túc và chủ động, trường đại học vẫn là một nơi khá ổn để bắt đầu với Marketing. Không phải vì chương trình dạy quá xuất sắc, mà vì nó giúp bạn đi một vòng toàn cảnh trước khi chọn lối đi riêng.
Bạn được “quét” qua toàn bộ bức tranh ngành
Đại học sẽ không dạy bạn chạy quảng cáo Facebook (hoặc có nhưng cũng chỉ lướt qua), nhưng sẽ giúp bạn hiểu quảng cáo chỉ là một phần nhỏ trong cả chiến lược truyền thông. Bạn sẽ học nghiên cứu thị trường, hành vi tiêu dùng, định vị thương hiệu, lập kế hoạch truyền thông, marketing quốc tế, digital, CRM… Không cái nào quá sâu, nhưng cái nào cũng có mặt.
Chính vì thế, đại học rất hợp với những ai chưa biết mình muốn gì. Bạn sẽ có cơ hội “nếm thử” nhiều thứ mà ngoài kia phải tự mày mò để học được. Và nếu bạn chịu khó quan sát, bạn sẽ dần biết mình hợp với phần nào hơn, làm chiến lược hay làm nội dung, thiên về sáng tạo hay thiên về dữ liệu.
Bạn có thời gian để va chạm mà chưa cần giỏi ngay
Ở trường, bạn sẽ được giao project nhóm, thuyết trình, làm mô phỏng kế hoạch marketing, thậm chí có cơ hội tham gia các cuộc thi lớn như Tomorrow Marketers, Young Marketers… Nếu chủ động hơn, bạn có thể xin thực tập sớm. Mọi thử nghiệm đều diễn ra trong một môi trường “an toàn”: chưa ai bắt bạn phải có KPI hay chạy đúng deadline khách hàng.
Khoảng 2 năm đầu có thể là giai đoạn bạn thử nhiều thứ, làm sai nhiều thứ, rồi mới bắt đầu định hình một hướng rõ hơn ở năm 3, năm 4.
Bạn học được cách giao tiếp và làm việc nhóm, thứ không trường nào dạy bài bản nhưng bắt gặp ở mọi công việc thực tế
Marketing không phải là ngành của một mình bạn. Làm campaign cần teamwork. Làm research cần hiểu khách hàng. Làm brand cần thuyết phục sếp và khách hàng. Môi trường học đại học, nơi bạn liên tục phải thuyết trình, phản biện, làm nhóm là nơi bạn rèn được điều đó từ sớm, dù không ai nói ra.
Và cuối cùng, bằng đại học vẫn có giá trị nhất định
Không phải công ty nào cũng cần, nhưng ở những tập đoàn lớn hoặc các agency, tấm bằng vẫn là vé vào cửa cơ bản. Dù bạn có giỏi đến đâu, nếu không có bằng, bạn có thể bị loại từ vòng hồ sơ. Tấm bằng không chứng minh bạn giỏi, nhưng có nó, bạn mới được bước tiếp để thể hiện mình.
Nhược điểm bạn cần biết ở ngành Marketing tại đại học
Nghe thì có vẻ nghịch lý, nhưng chính điểm mạnh của việc học Marketing ở đại học cũng là thứ dễ khiến bạn lạc hướng.
Đại học cho bạn cơ hội đi qua hầu hết các nhánh trong ngành: từ branding, content, digital, media, đến research hay customer insight. Tuy nhiên, tất cả chỉ dừng lại ở mức “biết là có” chứ không đủ sâu để bạn thật sự làm được. Cảm giác giống như đi lướt qua cả siêu thị, nhưng lại không cầm chắc được món nào về nhà.
Vấn đề là: marketing là ngành không thể học chỉ bằng cách ngồi nghe giảng. Không có công thức nào cố định cho “giỏi marketing”, và cũng không có giáo trình nào dạy bạn tìm thấy vai trò phù hợp với chính mình. Nếu bạn không tự thử, tự làm, tự va chạm từ sớm, bạn rất dễ bị rơi vào trạng thái học xong mà không biết mình thực sự mạnh ở đâu, hợp với mảng nào.
Ngay cả khi bạn đạt 4.0 GPA (thang tối đa) thì cũng không có nghĩa là bạn “giỏi marketing”, điều đó chỉ chứng minh được rằng bạn giỏi lý thuyết.
Mình đã gặp nhiều người sau 3 năm học vẫn đang lửng lơ giữa content, planner và truyền thông. Họ không dở, nhưng họ thiếu trải nghiệm thật để định vị chính mình. Một phần vì chương trình không đi sâu vào thực hành, một phần vì không ai ép bạn phải thử, nên nếu không chủ động thì dễ trôi qua hết 4 năm mà chẳng có gì đọng lại.
Marketing lại là ngành mở. Nghĩa là bạn không chỉ cạnh tranh với sinh viên ngành mình, mà còn phải so với những bạn học ngành khác, tự học, đi bootcamp hoặc đã có vài dự án thực tế. Có người chưa học đại học ngày nào nhưng đã có 3 năm chạy ads cho khách hàng thật. Trong cuộc chơi này, bằng cấp không còn là lá chắn an toàn.
Chưa kể, những công việc mang tính lặp lại như viết caption, lên bài chạy ads hay thống kê số liệu đang dần bị AI thay thế. Nếu bạn không phát triển khả năng phân tích, sáng tạo chiến lược hay tư duy tổng thể, bạn sẽ bị vượt qua rất nhanh, dù là học chính quy đi chăng nữa.
Nói cách khác, việc học ở đại học không sai. Nhưng nếu chỉ học để qua môn, để lấy bằng, thì bạn gần như đang tự loại mình ra khỏi cuộc chơi. Marketing ngày nay không cần người biết nhiều, mà cần người hiểu sâu một phần và đủ linh hoạt để làm được thứ AI chưa làm tốt.
Khi AI khiến đại học trở nên… quá dễ
AI không còn “non nớt” như thời 2022, 2023. Giờ đây, nó đủ mạnh để xử lý gần như toàn bộ công việc học tập ở đại học – đặc biệt với những ngành nặng lý thuyết như Marketing.
Một bài assignment cuối kỳ? Gõ đề vào ChatGPT, chỉnh lại đôi dòng, format lại chút xíu là bạn có ngay một bài báo cáo trơn tru, đủ trích nguồn, đầy đủ cấu trúc. Lớp có quiz? Copy câu hỏi, dán vào AI. Đến cả bài phản biện nhóm – vốn là lúc sinh viên nên động não – cũng có thể được “auto-generate” trong vài giây.
Vấn đề là: mọi thứ trở nên quá dễ, đến mức sinh viên không còn cảm nhận được mình đang học gì.
Mình từng gặp không ít người học năm 3, 4 nhưng không biết cách trích nguồn chuẩn APA, không rõ cấu trúc một bài academic gồm những phần nào, cũng không thể trình bày một slide logic mà không cần AI hướng dẫn. Không phải vì họ kém, mà vì họ chưa từng phải tự làm thật sự.
Đại học là nơi bạn được phép sai, được thử nghiệm và phát triển tư duy riêng. Nhưng khi AI làm hết cho bạn, bạn bỏ lỡ quá trình quan trọng nhất: quá trình tự học.
Nguy hiểm hơn, bạn dễ quen với cảm giác “biết hết” mà không cần đào sâu. Một báo cáo do AI viết có thể khiến bạn đạt điểm cao, nhưng nếu bạn không hiểu vì sao phải viết như thế, hoặc không thể tự phản biện lại chính nội dung đó, thì bạn chỉ đang… nộp bài hộ cái máy.
Trong ngành Marketing, nơi sự nhạy cảm với người dùng, khả năng kết nối insight và tư duy chiến lược là thứ quyết định bạn có phải là một marketer giỏi hay không thì việc hiểu bản chất, biết tự phân tích và tìm tòi vẫn là yếu tố sống còn. AI không thể giúp bạn luyện tư duy nếu bạn không tự vận động.
Tóm lại, AI là công cụ cực kỳ mạnh, và bạn nên tận dụng nó. Nhưng nếu dùng chỉ để “lách qua” bài tập, bạn đang tự cắt bỏ giá trị cốt lõi của việc học đại học: khả năng đào sâu, tư duy độc lập và sự trưởng thành trong cách làm việc.
Vì cuối cùng, không phải ai dùng AI tốt hơn sẽ thắng, mà là ai hiểu mình đang làm gì, và dùng AI để làm điều mà người khác (và cả AI) chưa nghĩ tới.
Vậy có nên học đại học ngành Marketing?
Câu hỏi này không có đúng sai tuyệt đối, nhưng bạn cần nhìn nó như một bài toán đầu tư: bạn bỏ ra ít nhất 3–4 năm và vài trăm triệu, đổi lại được gì?
Nếu bạn mong chờ đại học sẽ dạy bạn ra làm việc ngay, có chuyên môn sâu ngay, thì câu trả lời là không nên. Marketing ở đại học không phải chương trình nghề. Nó thiên về nền tảng tổng quát: lý thuyết, mô hình, khái niệm. Nó giúp bạn hiểu một bức tranh lớn, nhưng không vẽ chi tiết giùm bạn.
Bạn sẽ học rất nhiều khái niệm hay, như là phân khúc thị trường, hành vi người tiêu dùng, brand equity nhưng phần lớn chỉ dừng ở mức “biết”. Nếu không chủ động đào sâu, tự học thêm ngoài giờ, thực hành ngoài lớp… thì bạn sẽ ra trường với rất ít năng lực thực sự.
Tuy nhiên, nếu bạn là người chủ động, thì đại học có thể là một khởi đầu tốt.
Nó cho bạn môi trường để kết nối, một cấu trúc tương đối rõ ràng để định hình lộ trình tự học. Bạn có thể tận dụng thời gian rảnh để đi thực tập, làm freelance, xây portfolio. Bạn được thử nhiều mảng trong ngành để xác định bản thân hợp gì, nên làm content, media, brand, hay research.
Và nếu bạn biết dùng AI đúng cách, bạn có thể học nhanh hơn rất nhiều người. Không phải để gian lận bài vở, mà để mô phỏng case study, luyện viết, tìm insight, phản biện nhanh, hay phân tích số liệu. Với mindset đúng, AI trở thành gia sư riêng giúp bạn tăng tốc.
Quan trọng nhất, bạn cần xác định rõ: mình muốn gì ở việc học đại học. Nếu chỉ để “có bằng”, thì có thể bạn sẽ thất vọng. Nhưng nếu bạn xem đó là một giai đoạn để khám phá bản thân, luyện tư duy, kết nối môi trường và đặt nền móng cho hành trình dài hơn, thì nó vẫn là một nơi đáng để bắt đầu.
Vì học đại học ngành Marketing chưa bao giờ là đủ. Nhưng nếu bạn tận dụng được nó đúng cách, đó có thể là bước đầu để bạn đi xa.
Tóm lại, bạn cần biết mình muốn gì, không phải ngành có gì
Marketing không thiếu cơ hội. Đại học cũng không thiếu nội dung để bạn học hỏi. Nhưng điều quyết định vẫn là: bạn đang tìm gì ở hành trình học này?
Nếu bạn kỳ vọng một chương trình đào tạo cầm tay chỉ việc, dạy rõ ràng từng kỹ năng, hay hướng dẫn bạn trở thành “marketer giỏi” sau 4 năm, có thể bạn sẽ thất vọng. Nhưng nếu bạn chủ động, biết cách tận dụng đại học như một bệ đỡ để mở rộng tư duy, thử sức nhiều hướng, và dần tìm ra điểm mạnh thật sự của bản thân thì ngành này có rất nhiều thứ để bạn khám phá.
Bạn không cần biết quá nhiều về ngành khi bắt đầu. Nhưng bạn cần rõ về cách mình học, thái độ mình chọn, và mục tiêu dài hạn mình muốn hướng tới.
Vì cuối cùng, không phải ngành Marketing mang lại cho bạn điều gì. Mà là bạn có thể làm gì với ngành Marketing này.
Nếu bạn đọc được tới đây, có lẽ Marketing với bạn cũng không chỉ là một lựa chọn thoáng qua mà có lẽ là một sự lựa chọn kĩ lương và nghiêm túc nhỉ, vì bài viết này dài gần 3000 từ cơ mà.
Nếu bạn còn thắc mắc gì, hoặc muốn nghe thêm góc nhìn từ trải nghiệm thật, cứ nhắn mình qua Facebook nhé, mình luôn sẵn sàng chia sẻ. Bấm nút ở dưới nhé.